Durumsal Liderlik ile Daha İyi Yönetim
Liderlik, bir vizyonu ifade etme ve içselleştirme ve diğer insanları bu vizyona doğru yönlendirme yeteneğini ifade eder. Durumsal liderlik modelinin temel ilkesi, tek bir “en iyi” liderlik tarzının olmamasıdır. Pek çok farklı liderlik tarzı ve bunların etkinliği hakkında büyük ayrıntılara giren pek çok kitap ve kaynak var. PMBOK®, aşağıda gösterilen beş benzersiz stili açıklar:
- Özgürlükçü (Laisse-Faire) – Elinizi çekin, ekibin kendi kararlarını ve hedeflerini almasına izin verin
- İşlemsel (Transactional) – İstisnalara göre yönetim, hedeflere, geri bildirimlere ve başarılara odaklanma
- Hizmetkar Lider (Servant Leader) – Başkalarını ilk sıraya koyun, başkalarının büyümesine, gelişmesine ve refahına odaklanın
- Dönüşümsel (Transformational) – Başkalarını güçlendirmek, yaratıcılığı ve yeniliği teşvik etmek
- Karizmatik (Charismatic) – İlham veren, yüksek enerjili ve coşkulu
Peki siz hangi liderlik tarzına sahipsiniz?
Yukarıdakilerden biri mi yoksa bir varyasyonu mu veya kombinasyonu mu?
Kararınız ne olursa olsun, önemli olan tercih ettiğiniz liderlik tarzının her durumda uygun olmayabileceğini kabul etmektir.
Paul Hersey ve Ken Blanchard, 1969 yılında Organizasyonel Davranış Yönetimi üzerinde çalışırken durumsal liderlik modelini geliştirmişlerdir. Durumsal liderlik, liderlerin hizmet ettikleri takım üyelerinin gelişmişlik düzeylerini ve her durumun benzersizliğini dikkate aldıkları bir liderlik tarzıdır.
Durumsal liderlik modelinin temel ilkesi, tek bir “en iyi” liderlik tarzının olmamasıdır. Etkili liderlik görevle ilgilidir ve en başarılı liderler, liderlik tarzlarını, yönetmeye veya etkilemeye çalıştıkları bireyin veya grubun performans hazırlığına (yetenek ve istekliliğine) uyarlayanlardır . Etkili liderlik, sadece etkilenen kişi veya gruba göre değil, aynı zamanda gerçekleştirilmesi gereken göreve, işe veya işleve de bağlıdır. Durumsal liderlik yaklaşımı, liderlik tarzınızı takım üyelerinin gelişim seviyelerine göre özelleştireceğiniz bir liderlik tarzını belirtir.
Yaklaşıma göre, kimi yönettiğiniz ve ne zaman yönettiğinize bağlı olarak uygulayabileceğiniz dört farklı liderlik tarzı vardır. Bu farklı liderlik tarzları, destekleyici davranış seviyesi ve yönlendirici davranış seviyesi olmak üzere iki farklı eksende gösterilmiştir. Takım üyesinin yetkinlik, bağımlılık ve istek düzeyine göre tercih edilen liderlik tarzı da değişim göstermektedir.
4 çeşit durumsal liderlik mevcuttur.
Durumsal Liderlik
Yöneten, Koçluk Eden, Destekleyen, Delege Eden.
Durumsal Liderlik Türleri
-
Yöneten Lider
Takımın verilen görevi başarmada isteksiz olduğu ve düşük yetkinlikte olduğu durumlarda uygulanır. Lider takımdakilere görevleri açıkça anlatmalı, akılda soru işareti bırakmamalı ve yakın takipte bulunarak yönetmelidir. Kararlar sadece yöneten kişi tarafından verilir.
İletişim tek yönlüdür. Lider görevden ziyade ilişkiye önem verirse ekip üyeleri ne yapılması gerektiği konusunda kafaları karışır.
Yöneten Lider durumu işler içinden çıkılamayacak ve başarısız olunmuş olunan durumlarda kullanılır. Lider yönetmekten çok işlerin yapıldığından emin olan emir verici konumundadır.
-
Koçluk Eden Lider
Takımın görevi başarmada çok istekli olduğu ancak yeterli yetkinlikte olmadığı durumlarda uygulanır. Hevesli yeni başlayanlar için en etkilidir, çünkü onları yakın gözetim olmadan gözlemleyebilir ve destekleyebilirsiniz.
Roller ve sorumluluklar açıkca anlatır, ancak ekip üyelerinin de fikir ve tavsiyelerini alır. Kararlar hala liderin insiyatifi altındadır ancak iletişim iki yönlüdür. Amaç kendi kararlarını alacak hale kadar onları desteklemektir.
-
Destekleyen Lider
Takım üyeleri isteksiz ancak işi yapmada yüksek yetkinlikte olduğu durumlarda uygulanır. Lider işi yapanın görevi yapmaya isteksiz ya da red ettiği durumda konuya dahi olur.
Takım üyeniz eldeki görevi tamamlamak için gerekli becerilere sahipse, ancak bunu başarılı bir şekilde yapmak için kendine güveni veya motivasyonu yoksa bu liderlik stilini kullanılır. Lider olarak, sorunu belirlemek ve çözüm bulunmasına yardımcı olmak için açık uçlu sorular sorabilirsiniz.
-
Delege Eden
Takım yüksek istek ve yetkinlikte oldukları durumlarda uygulanır. Lider iş görenin işi yapacağından emin olduğu için konuyu kendisine delege eder.
Ekip üyeleri kendine güvenen başarılı kişiler olduğunda, liderlik rolünüzde arka koltuğa geçmenize ihtiyaç duyabilirler. Takım üyeleri için özgürlüğü teşvik eder ve ekipler arasında güveni teşvik eder.
Delegasyonda lider hala karar verme ve çözüm üretme süreci içindedir, ancak yürütme ve işin tamamlanması ekip üyelerinin ellerindedir.
Kendi baskın liderlik tarzınıza göre bir öz değerlendirme yapın. Duruma göre farklı bir tarz kullandığınız zamanları da düşünün. Kendi kendine var olmak ve insanları farklı durumlarda yönlendirmenin doğasını anlamak, farklı tarzların uygulanmasına neden olabilir. Deneyin!
Kaynaklar:
Hersey, P. ve Blanchard, KH (1977). Örgütsel Davranış Yönetimi 3. Baskı – İnsan Kaynaklarını Kullanma. New Jersey / Prentice Hall.
https://pmipicks.pmi.org/content-page/77bfa80e-e285-4278-b400-cd2e2597215f
Sizlerle bir araya gelmek ve birlikte daha fazla öğrenmek için sabırsızlanıyoruz.
Bizimle iletişime geçmeyin unutmayın: https://www.argegrupdanismanlik.com.tr/iletisim/
Katılımcı görüşlerimiz için: https://www.argegrupdanismanlik.com.tr/ne-dediler/
PMSpeed soru simülatörümüz için: www.pmspeed.com
#riskyönetimi #projectmanagement #projeyönetimi #işanalisti #businessanalysis #çevikprojeyönetimi #işanalizi #projectmanager #agile #agileprojectmanagement #pmp #projeyonetimi #pmicertification #pmpcertification
